سنسور NOX یا سنسور اکسید نیتروژن سنسوری است که کامیون و کشنده‌های یورو 6 اسکانیا به آن مجهز هستند و برای نظارت بر میزان اکسیدهای نیتروژن که از خودرو منتشر می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد. اکسیدهای نیتروژن که با نام NOx شناخته می‌شوند، آلاینده‌هایی مخرب برای محیط زیست هستند و کنترل میزان NOx منتشر شده در هوا بسیار مهم است؛ به همین دلیل، این سنسور یک جزء حیاتی در خودروهای دیزلی محسوب می‌شود که بیشترین آلایندگی را دارند.
سنسورهای NOx از اوایل سال 2000 در خودروها نصب شده‌اند؛ در مقررات یورو 6، یک خودرو دیزلی مدرن نمی‌تواند بیش از 80 میلی‌گرم در کیلومتر گازهای NOx را منتشر کند که در واقع بدون وجود این سنسور برای نظارت دقیق بر میزان این گازها، امکان‌پذیر نیست. در ادامه به نحوه عملکرد سنسور NOx، مشکلات رایج و نکاتی مهم جهت نگهداری از آن می‌پردازیم.
نحوه عملکرد سنسور NOx
این سنسور نه تنها میزان اکسیدهای نیتروژن منتشر شده در هوا را نظارت می‌کند، بلکه نقشی اساسی در کنترل آن از طریق سیستم کاهش کاتالیزوری انتخابی (SCR) در خودروهای دیزلی دارد. این سنسور یکی از اجزای کلیدی این سیستم است که شامل کاتالیزور SCR، فیلتر ذرات دیزل (DPF) و توربوشارژر و سایر اجزا می‌شود. اگر این سنسور تشخیص دهد که میزان گازهای NOx منتشر شده زیاد است، این اطلاعات را به سیستم SCR ارسال کرده و سپس خروجی را به سطحی که مطابق با مقررات انتشار گازها است تنظیم می‌کند.
سنسور NOx معمولاً بعد از کاتالیزور SCR قرار دارد و این امکان را به کنترل‌کننده SCR می‌دهد که بررسی کند میزان NOx به حد مطلوب کاهش یافته است. برخی خودروها دارای سنسورهای قبل و بعد از SCR هستند، اما وجود تنها یک سنسور رایج‌تر است. با توجه به تاثیرات مضر اکسیدهای نیتروژن بر سلامت انسان و آسیب‌های غیرمستقیم آن به محیط زیست، کنترل انتشار این گازها به شدت تحت نظارت است. این سنسورها به ویژه برای خودروهای دیزلی مدرن جزئی ضروری است، اما اغلب اکثر خودروهای مدرن هم بنزینی و هم دیزلی به سنسورهای NOx مجهز هستند.
مشکلات رایج سنسور NOx + نکاتی مهم برای نگهداری
قطعات دقیق مانند سنسورهای NOx عمر محدودی دارند، بنابراین نیاز به تعویض آن‌ها در دوره نگهداری خودرو امری طبیعی است. یکی از دلایل اصلی خرابی این سنسور تجمع دوده از عمل احتراق است؛ دوده نه تنها ساینده است و می‌تواند با گذشت زمان به سنسور آسیب برساند، بلکه می‌تواند سنسور را بپوشاند و از اندازه‌گیری دقیق گاز جلوگیری کند. در صورت علائم خرابی سنسور NOx در خودرو مانند روشن شدن چراغ هشدار، افزایش مصرف سوخت، کاهش قدرت، کاهش شتاب و عملکرد، باید از یک ابزار تشخیص برای دریافت کدهای خطا استفاده کرد.
سنسور NOx نیازی به تمیز کردن ندارد و در واقع خود تمیز شونده هستند؛ همچنین در صورتی که نشانه‌هایی از عملکرد نادرست نشان دهد، باید به جای تمیز کردن دستی، تعویض شود. از آنجایی که تعویض این سنسور می‌تواند پرهزینه باشد، ممکن است رانندگان در مواقع خرابی به تعمیر آن به جای تعویض فکر کنند. اما برای چنین قطعه مهم و دقیقی، تعمیر ممکن است یک راه حل کوتاه مدت باشد و بعد از یک مدت کوتاه دوباره نیاز به تعمیر پیدا کند. علاوه بر این، ممکن است برخی برای تعویض از سنسورهای بازسازی شده استفاده کنند. اما در چنین شرایطی برای طول عمر و عملکرد دقیق، توصیه می‌شود که تنها از قطعات جدید و با کیفیت استفاده شود.
کلام آخر
سنسور NOx نقشی حیاتی در کامیون و کشنده‌های یورو 6 اسکانیا که مطابق با استانداردهای سخت گیرانه زیست محیطی هستند دارد. این سنسورها با نظارت دقیق بر میزان انتشار NOx، به کاهش قابل توجه آلاینده‌های مضر کمک کرده و به نوبه خود به حفظ کیفیت هوا برای نسل‌های آینده کمک می‌کنند. همچنین علاوه بر مزایای زیست محیطی، این سنسورها می‌توانند تا حد زیادی با شناسایی و پیشگیری از مشکلات، باعث صرفه جویی در هزینه تعمیرات شده و به نفع رانندگان کامیون باشند.
تیتان دیزل تنها نمایندگی رسمی کامیون و کشنده‌های اسکانیا در ایران