سیستم کنترل پایداری خودرو ESP یا ESC یکی از مهم‌ترین سیستم‌های ایمنی اسکانیا بوده که در بسیاری از خودروهای مدرن و کشنده‌های نسل جدید اسکانیا موجود است. این سیستم با استفاده از سنسورها و کامپیوتر مرکزی خودرو، از لغزش تایرها، از کنترل خارج شدن و واژگونی خودرو جلوگیری می‌کند. به‌طور دقیق‌تر، جلوی رخ دادن پدیده‌های کم فرمانی (Understeer) و بیش فرمانی (Oversteer) را در شرایطی همچون حرکت در پیچ، جاده‌های لغزنده و برفی می‌گیرد. در این مقاله به معرفی، عملکرد و اجزای سیستم کنترل پایداری خودرو می‌پردازیم.
ESP مخفف عبارت Electronic Stability Program به معنای برنامه پایداری الکترونیکی است و اواخر دهه ۹۰ میلادی توسط کمپانی بوش آلمان طراحی و تولید شد. از آن زمان تا کنون، این سیستم روی بیش از ۲۵۰ میلیون خودرو در سراسر جهان نصب شد و به یک استاندارد ایمنی برای خودروهای جدید تبدیل شده است. سیستم کنترل پایداری خودرو به اسم دیگر ESC مخفف Electronic Stability Control نیز معروف است که هر دو بیانگر عملکرد مشابه یک سیستم هستند. وظیفه اصلی ESP، کنترل مداوم بر زاویه فرمان و جهت مسیر کشنده است. این کار را با اندازه گیری سرعت چرخ، زاویه انحراف و زاویه فرمان انجام می‌دهد که با این کار به جبران خطاهای راننده کمک می‌کند.
چگونگی عملکرد سیستم کنترل پایداری خودرو
سیستم کنترل پایداری خودرو برای انجام وظیفه خود، به صورت پیوسته با سیستم ترمز ضد قفل (ABS) و سیستم ترکشن کنترل همکاری می‌کند. گرچه وظیفه سیستم ABS، فقط جلوگیری از قفل شدن لاستیک‌ها هنگام ترمز گیری است؛ اما ESP با دریافت اطلاعات سنسور های ABS، سرعت هر چهار چرخ خودرو را نسبت به زاویه فرمان بررسی می‌کند. سپس از این طریق، هرگونه انحراف در مسیر حرکت خودرو را تشخیص داده و از خطرات احتمالی ناشی از لغزندگی و از کنترل خارج شدن خودرو جلوگیری می‌کند.
سیستم کنترل پایداری ESP، هنگامی که متوجه خارج شدن تعادل خودرو یا انحراف از مسیر می‌شود به طور هوشمند اعمال نیروی ترمز جداگانه بر روی چرخ ها را شروع می‌کند. یا با کنترل کردن گشتاور موتور تلاش می‌کند تا خودرو را به مسیر صحیح باز گرداند. این کار باعث شده خودرو در مسیر صحیح حرکت کرده و از بیش فرمانی یا کم فرمانی جلوگیری شود. بیش فرمانی زمانی رخ می‌دهد که خودرو بیش از حد به داخل پیچ برود و کم فرمانی زمانی رخ می‌دهد که خودرو کمتر از حد به داخل پیچ برود. این دو پدیده می‌توانند سبب از کنترل خارج شدن خودرو و تصادف شوند که سیستم کنترل پایداری خودرو تا حد زیادی از رخ دادن آن جلوگیری می‌کند.
نحوه فعال و غیرفعال کردن سیستم پایداری ESP
سیستم کنترل پایداری ESP، هنگام شروع به حرکت خودرو به صورت خودکار فعال است و می‌توان با استفاده از دکمه‌ای که با نام ESP off یا نماد آن بر روی داشبورد خودرو قرار دارد، سیستم را غیرفعال کرد. این دکمه معمولا در سمت چپ یا راست فرمان یا در میان کنسول مرکزی خودرو قرار دارد. پس از غیرفعال کردن این سیستم کافی است دکمه ESP off را یک بار دیگر فشار دهید، در این صورت چراغ نمایشگر خاموش می‌شود و نشان می‌دهد که سیستم وصل شده است.
برخی از خودروها ممکن است سیستم ESP را به صورت خودکار، بسته به شرایط رانندگی، فعال یا غیرفعال کنند. برای مثال، در سرعت‌های پایین‌تر از یک حد خاصی در ساعت، این سیستم ممکن است غیرفعال شود تا اجازه دهد خودرو توانایی راه افتادن در گل یا برف را داشته باشد. در این حالت، چراغ نمایشگر سیستم پایداری خودرو ESP به صورت مداوم چشمک می‌زند که نشان می‌دهد سیستم به طور موقت قطع شده است.
اجزای سیستم پایداری خودرو ESP
- سامانه ترمز ضد قفل (ABS): این سیستم با استفاده از سنسورهای روی چرخ ها، سرعت چرخش آن ها را اندازه می‌گیرد و در صورت قفل شدن یا لغزش چرخ ها، به صورت الکترونیکی فشار ترمز را کاهش یا افزایش می‌دهد تا چسبندگی چرخ ها به جاده حفظ شود.
- کامپیوتر مرکزی خودرو (ECU): این کامپیوتر مغز و روح سیستم ESP است که با دریافت داده‌ها از سنسورهای مختلف، تصمیمات لازم را برای کنترل خودرو می‌گیرد و دستورات خود را به سیستم ترمز و موتور می‌فرستد.
- سنسور زاویه فرمان (Steering Angle Sensor): این سنسور روی فرمان خودرو قرار دارد و زاویه چرخش فرمان را به کامپیوتر مرکزی اطلاع می‌دهد. این سنسور به ESP کمک می‌کند تا بفهمد که راننده دچار کم فرمانی و بیش فرمانی شده است یا خیر.
کلام آخر
سیستم کنترل پایداری خودرو، یکی از پیشرفت‌های مهم در زمینه امنیت و کمک رانندگی است که نه تنها به رانندگی ایمن‌تر و آسوده‌تر کمک می‌کند، بلکه می‌تواند از وقوع تصادفات و خسارات جبران‌ناپذیر تا حد زیادی جلوگیری کند. بنابراین، داشتن سیستم ESP، یک آپشن مهم هنگام خرید خودرو محسوب می‌شود. کمپانی اسکانیا با توجه به افزایش ایمنی هنگام رانندگی، کشنده‌های نسل جدید خود را همراه با سیستم‌های ایمنی پیشرفته از جمله سیستم ESP عرضه کرده است. جهت اطلاعات بیشتر و نحوه آشنایی با این سیستم، با کارشناسان تیتان دیزل در تماس باشید یا به صورت حضوری به نمایندگی‌های تیتان دیزل در سراسر ایران مراجعه کنید.
تیتان دیزل تنها نمایندگی کامیون و کشنده‌های اسکانیا در ایران